Aby ubiegać się mieszkanie komunalne należy spełniać cały szereg ściśle określonych warunków. Pierwszym krokiem jest złożenie podania. Niestety lokale komunalne we Wrocławiu nie są przyznawane od ręki.
Większość osób, których podanie zostało zaakceptowane jest umieszczana na liście oczekujących.
W zależności o organu przyznającego mieszkania komunalne głównymi czynnikami decydującymi o przydziale są: wiek, brak zamieszkania, złe warunki mieszkaniowe wpływające na pogorszenie zdrowia, wysokość zarobków.
Jeżeli mieszkasz w lokalu komunalnym możesz go wykupić na własność. Warunki zbycia nieruchomości w drodze bezprzetargowej ustala się w rokowaniach przeprowadzanych z nabywcą. Aktualnie obowiązujące przepisy pozwalają na tani wykup takich lokali dzięki bonifikatom. Ustawa o gospodarce nieruchomościami [Dz.U. z 2010 nr 102 poz. 651, brzmienie od 3 stycznia 2013] nie określa wysokości bonifikaty. Stawki bonifikaty przy sprzedaży mieszkań komunalnych w trybie bezprzetargowym obowiązujące od 2013 roku pozostają w gestii wojewody, rady gminy lub sejmiku, w zależności od tego, do kogo mieszkanie należy.
Teoretycznie wysokość bonifikaty może dochodzić nawet do 99 %, w praktyce bywa różnie. Wysokość stawek obowiązujących w określonym rejonie określają w formie uchwały właściwe organy administracji samorządowej. Stawki te mogą zależeć od wielu różnych czynników, np. od:
W efekcie największą bonifikatę mogą uzyskać wieloletni najemcy. Należy pamiętać, że nabywca, który wykupił lokal z bonifikatą nie może go sprzedać ani też przeznaczyć na inne cele niż cele mieszkaniowe przez okres pięciu lat. W przypadku niedotrzymania wyżej przytoczonego obostrzenia, nabywca będzie zobowiązany do zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie wraz z uwzględnieniem waloryzacji. Zwrot następuje na żądanie właściwego organu. Zasada ta nie obowiązuje w przypadku gdy lokal zostanie zbyty na rzecz osoby bliskiej, zamiana mieszkania komunalnego na inny lokal mieszkalny albo nieruchomość przeznaczoną lub wykorzystywaną na cele mieszkaniowe lub jeżeli środki uzyskane z jego sprzedaży przeznaczone zostaną w ciągu 12 miesięcy na nabycie innego lokalu mieszkalnego albo nieruchomości przeznaczonej lub wykorzystanej na cele mieszkaniowe.
Niektóre gminy wycofują się z bonifikat i umożliwiają wykup mieszkań komunalnych we Wrocławiu na zasadach wolnorynkowych. Jeżeli ktoś obawia się zmian, nie powinien czekać z wykupem. Dlatego też aby uzyskać szczegółowe informacje odnośnie zasad kupna mieszkania komunalnego obowiązujące w określonej gminie, należy zapoznać się w właściwym urzędzie ze względu na położenia budynku.
Należy także pamiętać, że o wykup lokalu można się starać, gdy są spełnione określone warunki. Najemca nie może mieć zaległości związanych z opłatami za czynsz, powinien mieć zawartą umowę najmu na czas nieoznaczony, mieszkanie komunalne nie powinno być do remontu, nie może być w złym stanie technicznym i musi mieć uporządkowaną sytuację prawną z właściwym wpisem w księdze wieczystej. Zbycie lokalu nie może nastąpić, jeżeli toczy się postępowanie administracyjne dotyczące prawidłowości jego nabycia przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego.
Aby wykupić mieszkanie należy udać się do urzędu jednostki samorządu terytorialnego, przeważnie do referatu gospodarki mieszkaniowej i złożyć właściwie wypełniony wniosek o wykup, który można uzyskać w urzędzie. Należy posiadać przy sobie:
Złożony wniosek podlega rejestracji i weryfikacji. Może się zdarzyć, że urzędnik zażąda dodatkowych dokumentów określonych przez dany urząd. Podstawę do zawarcia umowy jest protokół z rokowań przy zbyciu lokalu w drodze bezprzetargowej, który stanowi ostatni etap procedury wykupu. Osoby, które złożyły wniosek otrzymują zawiadomienie na piśmie o przeznaczeniu nieruchomości do zbycia oraz o przysługującym im pierwszeństwie w jej nabyciu.
Aby skorzystać z pierwszeństwa w nabyciu mieszkania komunalnego należy złożyć oświadczenie, że wyrażają zgodę na proponowane warunki i ustaloną cenę.
W przypadku realizacji pierwszeństwa, przedmiotem zbycia powinna być nieruchomość wraz z gruntem niezbędnym do racjonalnego korzystania z budynku. Ostateczną decyzję o wyrażeniu zgody na sprzedaż wyraża właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego.